Mimari, Şehir Planlama ve Mimari Mirası Koruma uzmanı, IRCICA Mimari Bölümü eski Başkanı (1993-2018) ve IRCICA mensuplarının çok değerli mesai arkadaşı ve dostu Prof. Dr. Amir Pašić 27 Nisan 2022’de Mostar’da vefat etti.
Ülkesi Bosna-Hersek’te ve uluslararası kuruluşlar nezdinde uzman olarak çeşitli ülkelerde dersler vermek ve mimari mirasın korunmasına hizmet etmek için Merkez’den ayrılmasından sonra da kendisiyle dostluklarını ve temaslarını sürdürmüş olan IRCICA çalışanlarında Pašić’in ani ölümü bir şok etkisi ve derin bir üzüntü yaratmıştır.
Amir Pašić bilgisi, çok yönlü uzmanlıkları, meslekî başarıları, başta tarihî Mostar Köprüsü ve büyük kısmı 1992-95 savaşında yıkılmış başka yapılar olmak üzere birçok tarihî yapının restorasyonundaki koordinatör rolü için daima takdirle hatırlanacaktır. Amir Pašić bu çalışmaları çerçevesinde 2016’dan sonra Bosna-Hersek Ulusal Anıtlarını Koruma Komisyonu Başkanı olarak görev yapmıştır.
Prof. Amir Pašić IRCICA’ya Bosna-Hersek’teki savaş sırasında, İstanbul’da Yıldız Teknik Üniversitesi Mimari Bölümünde öğretim üyesi olarak çalıştığı sırada katılmıştır. IRCICA’nın İslam mimari mirasının korunması konusunda İslam İşbirliği Teşkilatı’nın bir odak noktası olarak tanınmasını sağlayan öncü ve özgün program ve projelerinin planlayıcısı ve uygulayıcısı olmuştur. IRCICA’daki görevi sırasında gerçekleştirdiği çalışmalardan biri, Mostar Köprüsünün restore edilmiş olarak kullanıma açılması amacını yansıtan “Mostar 2004” sembolik başlığı altında 1994-2004 on yıllık döneminde yürüttüğü mimari incelemeler ve atölyeler programı olmuştur. Prof. Pašić’in uluslararası işbirliği alanındaki yeteneğinin katkısıyla bu programa tüm dünyadan çok sayıda üniversite ve araştırma kurumlarının katılımı sağlanmıştır. Programın kapanışı 2004’te, Mostar’ın restorasyonunun tamamlanması vesilesiyle düzenlenen uluslararası törenle eş zamanlı olarak yapılmıştır. IRCICA bu tecrübeye dayanarak 2006’da yine Pašić’in koordinasyonu altında, Merkezin öncelikli çalışma alanlarından Kudüs’teki İslam mimari mirası üzerine bir başka program başlatmıştır. Bu program Kudüs’te saha incelemeleri, atölyeler ve seminerler yoluyla yürütülmüştür. Pašić’in uzmanlığı ve koordinasyonuyla yürütülen diğer öncü programlar arasında Prens Sultan bin Salman Mimari Mirası Veri Tabanı ve IRCICA’nın Suudi Arabistan’daki Al-Turath İslam Mirası Kurumu ile birlikte düzenlediği “İslam Şehir Mirası: Araştırma, Koruma, Yönetim” başlıklı kısa dönemli mimari okulları dizisi bulunmaktadır. Prof. Pašić’in diğer meslekî çalışmalarından bazıları Ağa Han Kültür Vakfı baş danışmanlığı (Cenevre, 1995-2006), Dünya Anıtlar Fonu’ndaki uzmanlığı (New York, 1998-2004) ve ICOMOS, Paris nezdindeki görevleridir. Aralarında Mostar Eski Şehrinin restorasyonu konusunda kazandığı 1986 Ağa Han Mimari Ödülü olmak üzere altı farklı mimari ödülü sahibidir. Tek veya ortak yazarlı 21 kitabı, 47 makalesi yayınlanmıştır. Mostar’da yayınlanan Architecture and Science Journal baş editörü ve Londra’da yayınlanan Journal of Cultural Management and Sustainable Development dergisinin Arap ülkeleri için editörü olarak çalışmıştır.
Amir Pašić IRCICA’ya meslekî bilgisi ile beraber kattığı kendi iyi karakter özellikleriyle, herkese karşı candan ve ilgili yaklaşımı, kişisel ya da meslekî her konuda işbirliğine hazır davranışıyla çevresinde mükemmel bir hatıra bırakmıştır.
IRCICA mensupları Amir Bey’e Allah’tan rahmet diler, eşi ve çocuklarına taziyelerini sunarlar.
