“IRCICA Miras Konuşmaları” serisinin 30 Ocak 2024’teki “Filistin’de Mimariye Karşı Şiddet – Mimari Çevre ve Kültür Mirası Üzerinde İşgal Stratejileri” konulu çevrimiçi paneline Filistinli uzmanlar Dr. Hamdan Taha ve Dr. Omar Yousef konuk oldu. İngilizce gerçekleşen panel Kudüs ve Gazze’de İsrail’in Filistin’de uyguladığı işgal politikaları, yerleşim stratejileri ve devam eden katliamın kapsamında şehir ve mimari yapılarına uygulanan yıkımlar üzerine yoğunlaştı. IRCICA Genel Direktör Yardımcısı Prof. Aboubacar A. Senghore yaptığı açılış konuşmasında Kudüs ve Filistin’in kültür mirasının IRCICA’nın başta gelen ilgi alanlarından olduğunu vurgulayarak Merkezin uluslararası camiaya Filistin’de katliama ve yıkımlara son vermek için harekete geçmesi yönünde sürekli çağrıda bulunduğunu belirtti. IRCICA Mimari Kısmı Başkanı Mimar Dr. Alidost Ertuğrul konunun çerçevesini çizerek, IRCICA’nın platformunda bilgi ve değerlendirmelerini paylaşacak olan konuk konuşmacılara teşekkür etti.
İlk konuşmacı, Dr. Hamdan Taha, Gazze’de kültür mirasının, arkeolojik ve mimari eserlerin yıkımını özgün görsel belgelere dayanarak anlattı ve bölgenin tarih öncesi dönemlerden kalan sit, anıt ve objelerinden zengin örnekler sundu. Dr. Taha devam eden saldırılarda kültür ve mimari mirasına yönelik şiddete dair çok sayıda fotoğraf ve istatistiksel veriler paylaştı; 130 önemli arkeolojik eserin, birçok müze, anıtsal ev, hastane, kütüphane, kabristan ve 100.000’den fazla arkeolojik objenin tahrip edildiğini söyledi.
Filistin’in tarihi ve arkeolojisi üzerine uzman ve yazar olan Dr. Taha, Filistin Turizm ve Anıtlar Bakanlığında Genel Müdür ve Bakan Yardımcısı (2004-2014) ve İstiklal Üniversitesi Akademik İşler Rektör Yardımcısı ve Lisansüstü Eğitim Dekanı (2019-2020) görevlerinde bulundu. Filistin Tarihi ve Mirası Projesi’nin Koordinatörü olan Taha bu kapsamda Ingrid Hijlm, Thomas Thompson ve Ilan Pappe ile birlikte New Critical Approach to the History of Palestine (2019) başlıklı cildin editörlüğünü yaptı. Daha sonra Ramzy Baroud ve Ilan Pappe editörlüğünde yayınlanan Our Vision for Liberation: Engaged Palestinian Leaders and Intellectuals Speak Out (2022) içindeki “Toprağı ve Hafızayı Kazmak” bölümünü yazdı.
İkinci konuşmacı, Dr. Omar Youssef, “İsrail İşgali: Bir Ayrımcılık ve Bölgesel Manipülasyon Süreci” başlığı altında, İsrail’in Kudüs’te ve Filistin’in başka bölgelerinde uyguladığı bir işgal politikası aracı olarak şehir planlama, ya da şehir başkalaştırma stratejilerini anlattı. Çok sayıda fotoğraf, harita ve çizim ile istatistiksel göstergeler sunarak Filistinlilerin tüm bölgelerdeki varlığını azaltmak için bu bölgeleri Filistinliler için “yaşanmaz” hale getirmek maksadıyla planlanıp yürütülen ayrımcı yayılma ve yerleşim politikalarını ve sonuçlarını tarif etti. Kazı ve inşaat faaliyetlerinden birçok örnekler gösterdi, Kudüs, ve ayrıca Gazze ve başka yerlerde Filistinlilerin erişimini ve inşaat faaliyetlerini kısıtlamak için yürürlüğe konan yönetmelikleri anlattı. Konuşmacı bu meselelerin akademik çalışmalardaki yansımalarına da değindi.
Mimar ve şehir planlama uzmanı olan Dr. Omar Yousef özel olarak Filistinlilerin şehir çevreleri içinde, özellikle Kudüs’te karşılaştıkları meseleler üzerinde çalışmaktadır. Kudüs Üniversitesinde öğretim üyesi ve Kudüs İncelemeleri Lisansüstü Programı Koordinatörüdür. Çalışmaları hem akademik araştırma ve yayınlar, hem de şehir planlama alanında pratik projeler üzerinde yoğunlaşmakta; su kaynaklarının ve çevrenin korunması, işgalin Filistin şehirleri ve Filistinliler üzerindeki etkileri hakkında incelemeleri kapsamaktadır.
Soru-cevap bölümünde her iki konuşmacı, Filistinlilere yönelik katliam mahiyetindeki saldırılar ve işgal stratejileri karşısında uluslararası camianın suskunluğuna işaret etti. Dinleyenlere bu meselelerle ilgili yazılı kaynaklar, kendi yayınları, ve devam eden araştırma projeleri hakkında bilgiler verdi.
