Özbekistan Uluslararası İslam Akademisi’ne bağlı İmam Maturidi Uluslararası Bilimsel Araştırma Merkezi tarafından düzenlenen “Maturidilik Doktrini ve Şimdiki Zaman” Uluslararası Çevrimiçi Sempozyumu 16 Haziran 2021’de gerçekleştirildi. Sempozyumun düzenlenmesinde akademik işbirliği sağlayan kurumlardan biri IRCICA idi.
Sempozyumda Afganistan, Almanya, Bosna-Hersek, Fransa, Kırgızistan, Malezya, Mısır, Özbekistan, Rusya, Türkiye ve Ürdün’ün eğitim ve araştırma kurumlarından katılan uzmanlar tarafından 100’den fazla tebliğ sunuldu. Sunulan çalışmalarda Ebu Mansur el-Maturidi’nin düşünceleri ve öğretisi çeşitli açılardan incelenerek günümüz meselelerine yaklaşım için temel başvuru kaynakları olarak taşıdıkları anlama ve öneme değinildi.
Oturumları yöneten, İmam Maturidi Araştırma Merkezi Direktörü Dr. Davronbek Makhsudov sempozyumun gerçekleştirilmesinde işbirliği sağlayan kurumlara teşekkür etti. Bu kurumlar Özbekistan İslam Medeniyeti Merkezi (Taşkent), İmam Buhari Uluslararası Bilimsel Araştırma Merkezi (Semerkant), İmam Tırmızi Uluslararası Bilimsel Araştırma Merkezi (Tırmız), IRCICA, el-Ezher Üniversitesi (Kahire, Mısır), Selçuk Üniversitesi (Konya), ICESCO (Rabat) ve Malezya İslam Anlayışı Merkezi (IKIM) idi.
Özbekistan Uluslararası İslam Akademisi Rektörü Doç. Dr. Muzaffar Kamilov sempozyumu açış konuşmasında Maturidiliğin tarihteki ve günümüzdeki önemini vurguladı ve sempozyumun amaçlarını açıkladı. Aynı oturumda açış ve tebrik konuşmaları yapıldı. Özbekistan Cumhurbaşkanı Danışmanı ve Özbekistan İslam Medeniyeti Merkezi Direktörü Dr. Şoazim Minovarov ülkesinin kalkınma hedefleri arasında hem dinî bilimlerin, hem de tabii bilimlerin öğretiminin öncelik taşıdığını belirtti. Dinî bilimler bağlamında İmam Maturidi’nin düşünce mirasının, akıl ve itidal üzerine düşüncelerinin muhafazasına ve öğretilmesine önem verildiğini anlattı.
Özbekistan Müslüman İdaresi Başkan Vekili Müftü Homidcon Işmatbekov konuşmasında dinî ilimler araştırma ve eğitimindeki gelişmelerden söz etti ve büyük düşünürlerin mirası üzerine çalışan, Özbekistan Uluslararası İslam Akademisi’nin İmam Maturidi, Merkezi gibi kurumların bu alandaki rolünün altını çizdi.
IRCICA Genel Direktörü Büyükelçi Prof. Dr. Mahmud Erol Kılıç konuşmasında, İmam Maturidi’nin öğretisinin dünya toplumlarına anlatmanın ve kavranmasını sağlamanın önemini vurguladı ve Özbekistan Uluslararası İslam Akademisi’ne bağlı olarak kurulan İmam Maturidi Merkezi’nin bu yöndeki kapsamlı faaliyetlerinin diğer ülkelerdeki ilgili kurumlar ve çevrelerce takdirle izlendiğini söyledi. İmam Maturidi Merkezi ile IRCICA arasında kurulmuş bulunan işbirliğine değinen Prof. Dr. Kılıç önde gelen İslam düşünürlerinin ve alimlerinin eserlerine IRCICA’nın araştırma projeleri çerçevesinde verilen öneme işaret etti. IRCICA’nın çalışmalarının ve aynı zamanda kendi akademik çalışmalarının tecrübelerinin ışığında, büyük düşünürlerin ve onların takipçilerinin eserleri üzerine uzmanlıkların, incelemeli yayınların ve eğitim programlarının desteklenmesinin ve yaygınlaştırılmasının faydalı olacağını ifade etti. Prof. Kılıç İmam Maturidi Merkezi’nin çeşitli projeleriyle ve Moturidiylik – The Maturidiyya başlıklı akademik dergisiyle bu yönde önemli katkılar yapmakta olduğunu söyledi.
Açılış oturumunda Malezya İslamî Anlayış Enstitüsü Genel Müdür Yardımcısı Dr. Mohd. Zeydi bin Ismail, ICESCO Genel Direktörü Dr. Salim AlMalik ve Selçuk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Metin Aksoy da konuştular. Bu oturum İmam Maturidi Merkezi’nin çalışmalarının ve yayınlarının etraflı tanıtımlarıyla tamamlandı.
Sempozyumun bilimsel sunumları gün boyunca üç parallel oturumda devam etti. Üniversiteler ve araştırma merkezlerinden rektörler, rektör yardımcıları, öğretim üyeleri, bölüm başkanları ve uzmanlar konunun çeşitli yönlerini inceleyen tebliğler sundular. Ele alınan konulardan bazıları: Maturidiye’nin ve İmam Maturidi’nin öğretisinin özellikleri, Maturidiye’de akıl, bilgi, din, serbest irade, fazilet, vb. temel kavramların anlayışı, dünyanın değişik bölgelerinde İmam Maturidi’nin ve takipçilerinin öğretileri hakkındaki incelemelerin ve eğitimin durumu ve bu alandaki ilerlemeler, bu incelemeler için gerekli kaynaklar, vb. Oturumların ana temaları şunlardı:
- İmam Maturidi ve Maturidiye: Maturidi alimlerin bu öğretinin gelişmesindeki rolü
- Maturidiye öğretisinde İtidal
- İslam incelemeleri ve Maturidiye üzerine incelemeler.
IRCICA’nın bu sempozyumun düzenlenmesine katkılarını gerçekleştiren, IRCICA Araştırma ve Yayın Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ashirbek Muminov ikinci oturumda “Biyografik verilerin sosyal ve kültürel tarihe katkıları: Ebu Mansur Maturidi’nin kabristanından kitabeler” başlıklı bir tebliğ sundu.
İmam Maturidi Uluslararası Bilimsel Araştırma Merkezi, Özbekistan Uluslararası İslam Akademisi çatısı altında 2020’de kurulmuştu. IRCICA Genel Direktörü Büyükelçi Prof. Dr. Mahmud Erol Kılıç bu merkezin Moturidiylik – The Maturidiyya adlı dergisinin Yayın Kurulu üyesidir. Merkez, IRCICA’nın Orta Asya bölgesinde konferanslar ve yayınlar alanıonda işbirliği yaptığı akademik kurumalr arasında yer almaktadır.
